Dance is bij uitstek een genre waar wordt gewerkt met samples. Remixen is daarnaast zo’n beetje de kickstart geweest voor de mainstream doorbraak van elektronische vierkwartsmaten. Gevaar voor plagiaat ligt dan op de loer, omdat nog weleens makkelijk wordt vergeten wie nou eigenlijk iets heeft gemaakt. Omdat die data (nog steeds) niet gemakkelijk en correct te vinden is, verdwijnt het naar de achtergrond en op een gegeven moment is het weg… Totdat je een hit hebt of bekend bent, dan zijn er opeens artiesten die claimen dat jij plagiaat hebt gepleegd op hun werk.
Wat is plagiaat?
Plagiaat wordt gezien als het overnemen van stukken, gedachten of redeneringen van anderen en deze laten doorgaan voor jouw eigen werk. Er is dus sprake van het gebruik van een werk van een ander, zonder die ander te vermelden als bron, maker, etc. Plagiaat wordt overigens niet in de wet omschreven, maar bijvoorbeeld wel door diverse universiteiten en ook heel belangrijk, Buma/Stemra:
[plagiaat is] “de nabootsing van een werk of stijl van een ander, met het oogmerk dit voor een eigen creatie te laten doorgaan”.
Buma/Stemra licht dat verder toe:
“Degene die plagiaat pleegt, maakt het werk van een ander na en presenteert zichzelf als maker of bedenker van het werk. Dit laatste maakt het onderscheid duidelijk met een andere vorm van namaak: de vervalsing. Bij een vervalsing gaat het er juist om, dat iemand iets maakt en dit werk bijvoorbeeld om commerciële redenen aan een ander toeschrijft.
Niet alleen het namaken van andermans werk, ook het overnemen van bijvoorbeeld de stijl van een componist of uitvoerend musicus kan in sommige gevallen worden aangeduid als plagiaat. In dit geval hoeft er geen sprake te zijn van inbreuk op het auteursrecht, omdat op een stijl als zodanig geen auteursrecht rust. Als twee liedjes zelfde titel hebben, is dat geen plagiaat.”
Plagiaat versus inbreuk op auteursrecht
Plagiaat is niet altijd hetzelfde als het inbreuk maken op auteursrecht. Als een componist bijvoorbeeld een muziekstuk van Wolfgang Amadeus Mozart overneemt en doet voorkomen alsof hij of zij het zelf heeft gemaakt, is dat geen inbreuk op het auteursrecht van Mozart, omdat Mozart al meer dan 70 jaar dood is en er daarom geen auteursrecht meer op zijn muziekwerken rust. De werken van Mozart behoren dus tot het zogenaamde “publiek domein”. Maar, er is wel sprake van plagiaat, omdat de componist dus doet alsof hij of zij Mozarts 6e symfonie heeft geschreven.
Er is sprake van inbreuk op het auteursrecht van een maker, als bijvoorbeeld iemand zonder toestemming van de rechthebbende een refrein van een levende componist (de rechthebbende) publiceert en daarbij een bronvermelding opneemt en diegene als de auteur / maker noemt. Er is dan geen sprake van plagiaat, omdat dus wél de bron is vernoemd.
Plagiaat en auteursrechtinbreuk kunnen samengaan, maar dat hoeft dus niet.
Muziekplagiaat: wat te doen?
In de dance scene komt de beschuldiging van plagiaat veel voor, vanwege de eerdergenoemde remix-cultuur en het gemak van digitaal samplen.
Stel dat iemand anders jou aanspreekt op plagiaat of als jij vindt dat iemand jouw werk heeft gejat, dan kun je proberen om er met elkaar uit te komen. Het is daarbij wel handig om te worden bijgestaan door een specialist en ik ben je daarbij graag van dienst. Te snel een schikking accepteren of er juist met gestrekt been ingaan, kan je duur komen te staan.
Je moet goed (laten) onderzoeken of er wel sprake is van plagiaat. Dit kan door het inschakelen van een musicoloog. Zeker als je wat bekender bent en je muziek onder de aandacht staat, is dit verstandig om te doen. Vanwege mijn ervaring en internationale netwerk kan ik je snel doorverwijzen naar goede musicologen.
Procedure bij plagiaat
Als het kan, moet een procedure bij de rechter worden vermeden, tenzij je de partij bent bij wie plagiaat is gepleegd. Niet alleen de juridische kosten komen voor vergoeding in aanmerking (voor eenvoudige zaken is dit kort gezegd maximaal € 8.000), maar ook kosten voor musicologen, schade en winstafdracht kunnen worden gevorderd (en toegewezen). De vraag blijft dan wel of je die kosten ook vergoed kan krijgen en of er wel winst is gemaakt door het exploiteren van de plagiaat-track.
Voor de procedure bij de rechter geldt:
- Relatief duur, maar de opbrengst kan ook hoog zijn;
- Langdurige procedure;
- Procesrisico en kostenveroordeling;
- Uitspraak van een rechter is een sterk dwangmiddel;
- Wel een vonnis dat je gedurende een lange tijd kan verzilveren.
Een bekende zaak op dit gebied is de Blurred Lines-zaak tussen (de erven van) Marvin Gaye en Robin Thicke (en Pharrell Williams). Je leest er hier meer over en als je 84 pagina’s de tijd hebt en echt van de Amerikaanse hoed en de rand wil weten, dan staat hier de uitspraak.
Vaste Commissie Plagiaat
Als je bent aangesloten bij Buma/Stemra, dan komt op plagiaat-vlak de Vaste Commissie Plagiaat in beeld. Op de website van Buma/Stemra staat: “De Vaste Commissie Plagiaat (VCP) is in 1967 in het leven geroepen als extra dienstverlening aan de leden van Buma/Stemra. De VCP is een onafhankelijke commissie van deskundigen die plagiaatzaken tussen deelnemers van Buma en Stemra behandelt. Momenteel bestaat de VCP uit vijf muziekauteurs en twee auteursrechtspecialisten. Inmiddels is de VCP een zeer nuttige aanvulling gebleken op de dienstverlening van Buma/Stemra. De Commissie is bij uitstek deskundig waar het muziek betreft, en de procedure is efficiënt, snel, praktisch en relatief goedkoop. De regeling is toegankelijk voor rechtstreeks aangeslotenen van Buma/Stemra, inclusief de muziekuitgevers, die menen dat hun muziekwerk in een ander werk is gebruikt zonder dat ze daarvoor de credits hebben gekregen.”
Voor de VCP geldt:
- Relatief goedkoop; het kost ongeveer € 1.350 om een zaak aanhangig te maken;
- De zaak wordt relatief snel (t.o.v. een procedure bij de rechter) beoordeeld;
- Partijen moeten lid zijn van Buma/Stemra en de muziek moet daar zijn geregistreerd;
- Het oordeel gaat alleen over gebruik in Nederland en is verder vrij beperkt;
- Er wordt geen schadevergoeding toegekend en de geldstromen wijzigen pas vanaf het moment dat de klacht is ingediend.
Je kan hier de plagiaatzaken bij de VCP teruglezen om een indruk te krijgen waar het over gaat: https://www.bumastemra.nl/over-bumastemra/vaste-commissie-plagiaat/.
Conclusie
- Je kan je op grond van het auteursrecht verzetten tegen de publicatie van jouw werk onder andermans naam;
- Als je wordt beschuldigd van plagiaat of als iemand plagiaat pleegt bij jou: neem contact met mij op;
- Betaal niet direct (als je wordt beschuldigd);
- Keep calm, stay focused.
Wil je weten wat ik voor je kan betekenen op dit gebied? Neem contact op.
[contact-form][contact-field label=”Naam” type=”name” required=”true” /][contact-field label=”E-mailadres” type=”email” required=”true” /][contact-field label=”Website” type=”url” /][contact-field label=”Bericht” type=”textarea” /][/contact-form]