fbpx
Zoeken
Sluit dit zoekvak.

Afspraak is afspraak, maar hoe kom je ervan af?

Overeenkomsten, afspraken en contracten; fijn als ze er zijn, minder fijn als partijen zich er niet aan houden. In beginsel geldt de regel “Afspraak is afspraak”. Als je je er niet aan kan houden, moet je ze ook niet maken, zou je zeggen. Maar met een contract kom je daar dan toch pas later achter. Als de afspraken niet worden nagekomen en je wilt van de overeenkomst af, wat doe je dan?

In dit artikel leg ik uit op welke manieren je een afspraak of overeenkomst kan beëindigen en wat hier de gevolgen van zijn. Een beëindiging met wederzijds goedvinden, bijvoorbeeld door het sluiten van een vaststellingsovereenkomst ter beëindiging van een geschil en een samenwerking en de beëindiging na voltooiing van een opdracht, laat ik hier even buiten bespreking. Partijen zijn het dan namelijk met elkaar eens (geworden) over het einde van een bepaalde samenwerking. Dit stuk gaat er dus over wat er mogelijk is als je het niet met elkaar eens kan worden.

Beëindigen van een overeenkomst

Wanneer je een overeenkomst wilt beëindigen, denk je misschien direct aan het “ontbinden” van de overeenkomst. Ontbinding is echter één van de mogelijkheden voor het beëindigen van een overeenkomst, maar er zijn er meer.

Verzamelnaam

Beëindigen is namelijk als het ware een verzamelnaam voor de verschillende manieren om tot een einde van een overeenkomst te komen. Iedere manier kent een regeling, route en rechtsgevolgen.

Juridisch gezien, kan ontbinden dan misschien niet precies wat je bedoelt of wilt bereiken. Je zou wellicht ook kunnen kiezen voor opzegging of vernietiging. Er zijn dus verschillende mogelijkheden waarbij de keuzes afhangen van de soort overeenkomst en de gewenste uitkomst.

Hieronder beschrijf ik op hoofdlijnen wat opzegging, ontbinding en vernietiging inhouden en wat de voorwaarden en gevolgen ervan zijn.

Opzeggen

De meeste contracten lopen na een bepaalde tijd af en eindigen op een bepaalde einddatum. Maar als je dit leest wil je hier waarschijnlijk niet op wachten en is er dus iets aan de hand. Je kunt dan het beste eerst kijken in het contract zelf. In het contract kan namelijk al zijn opgenomen dat je het contract kan opzeggen en hoe je dit zou moeten doen. Hierbij kan ook een opzegtermijn of een bepaalde manier van opzeggen zijn vastgesteld. Maar, in het contract kan ook zijn overeengekomen dat je niet van een afspraak af kan.

Type overeenkomsten

Staat er niets in je contract? Dan komt het op de wet aan. Bij de mogelijkheid van het opzeggen van overeenkomsten, wordt daarbij kort gezegd een onderscheid gemaakt tussen een overeenkomst voor een bepaalde tijd, een overeenkomst voor onbepaalde tijd of een bijvoorbeeld een duurovereenkomst; een overeenkomst voor een langere tijd. In beginsel zijn overeenkomsten voor bepaalde tijd niet tussentijds opzegbaar. Dit kan vaak wel bij overeenkomsten voor onbepaalde tijd.

Daarnaast bestaat er nog een verschil tussen onbenoemde en benoemde duurovereenkomsten. Bij benoemde overeenkomsten staat de overeenkomst als zodanig genoemd in de wet. Denk bijvoorbeeld aan een huur- of arbeidsovereenkomst. Bij benoemde duurovereenkomsten bepaalt logischerwijs de wet de regels van de opzegging. Daarnaast zijn er ook onbenoemde duurovereenkomsten, zoals franchiseovereenkomsten.

Opzegging van onbenoemde duurovereenkomsten is niet in de wet geregeld. Toch kan je ook bij deze categorie overeenkomsten opzeggen, ook als dit niet in het contract staat. Hiervoor moet je in sommige gevallen een goede reden hebben om te kunnen opzeggen. Afhankelijk van de situatie zou het wel zo kunnen zijn dat je een schadevergoeding moet betalen aan de andere partij of dat er alsnog een opzegtermijn wordt vastgesteld.

Bij opzegging eindigt simpelweg de overeenkomst na het opzegtermijn en dus ook de bijbehorende verplichtingen. Opzegging heeft dus geen terugwerkende kracht.

Ontbinding

Wanneer afspraken niet zijn of (zullen) worden nagekomen, dan kan je denken aan de route van ontbinding. Vaak wordt in zo’n geval eerst gesproken over een wanprestatie of een zogenaamde ‘toerekenbare tekortkoming in de nakoming van een verbintenis’. Het wetsartikel waarin ontbinding wordt geregeld, maakt duidelijk wat de eisen zijn:

Artikel 265 van boek 6 van het Burgerlijk Wetboek (artikel 6:265 BW)

  1. Iedere tekortkoming van een partij in de nakoming van een van haar verbintenissen geeft aan de wederpartij de bevoegdheid om de overeenkomst geheel of gedeeltelijk te ontbinden, tenzij de tekortkoming, gezien haar bijzondere aard of geringe betekenis, deze ontbinding met haar gevolgen niet rechtvaardigt.
  2. Voor zover nakoming niet blijvend of tijdelijk onmogelijk is, ontstaat de bevoegdheid tot ontbinding pas, wanneer de schuldenaar in verzuim is.

Verzuim

Verzuim treedt direct in wanneer;

  • De partij zelf aangeeft niet te meer te kunnen nakomen.
  • Je een termijn hebt afgesproken voor de nakoming en die is overschreden.
  • De te leveren prestatie de betaling van een schadevergoeding is of een andere prestatie ten gevolge van een onrechtmatige daad.
  • Wanneer het verzuim niet direct intreedt moet de partij eerst ingebreke worden gesteld. Dit houdt in dat de partij schriftelijk moet worden aangemaand, om alsnog na te komen voor een bepaalde redelijke datum.

Artikel 6:82 BW

  1. Het verzuim treedt in, wanneer de schuldenaar in gebreke wordt gesteld bij een schriftelijke aanmaning waarbij hem een redelijke termijn voor de nakoming wordt gesteld, en nakoming binnen deze termijn uitblijft.
  2. Indien de schuldenaar tijdelijk niet kan nakomen of uit zijn houding blijkt dat aanmaning nutteloos zou zijn, kan de ingebrekestelling plaatsvinden door een schriftelijke mededeling waaruit blijkt dat hij voor het uitblijven van de nakoming aansprakelijk wordt gesteld.

Contractuele bepalingen

Het kan zo zijn dat in het contract ook al geregeld staat wanneer je kan ontbinden en wanneer partijen in verzuim zijn. Soms zijn daar ook nog extra regels aan verbonden. In de contracten van Martin Garrix stond namelijk dat hij Spinnin’ ook nog schriftelijk op de hoogte moest stellen van het intreden van het verzuim, voordat dit contractueel gezien in werking zou treden. Daarmee werd afgeweken van de wet, die die laatste eis niet stelt. Waarschijnlijk is het daarom dat die stap (waarschijnlijk per ongeluk) door team Garrix was overgeslagen in het proces. Kijk voor meer informatie over deze interessante zaak op het blog dat ik daar eerder over schreef.

Briefje of rechter?

Je kan bij de rechter om ontbinding van een overeenkomst vragen, maar een schriftelijk bericht aan de tegenpartij met de mededeling dat je de overeenkomst wilt ontbinden is al voldoende.

Rechtsgevolgen van ontbinding

De overeenkomst eindigt dan op het moment van ontbinding. Hierbij wordt overeenkomst als het ware ongedaan gemaakt. Het gevolg daarvan is dat alles wat partijen op grond van hun afspraak van elkaar hebben ontvangen, aan elkaar moeten teruggeven. Er ontstaat dan een zogenaamde ‘terugleveringsverbintenis’. In het geval dat dit niet letterlijk kan, omdat het bijvoorbeeld gaat om een dienst die is geleverd, kan de waarde in geld worden vergoed.

Over die waarde ga je natuurlijk discussie krijgen. Des te meer reden om juridisch advies in te winnen over de vraag of ontbinden wel de meest efficiënte manier van beëindigen voor jou is.

Vernietiging

In een paar gevallen kan een overeenkomt worden “vernietigd“. Dit klinkt meer Hollywood dan het in werkelijkheid is, maar toch zijn de gevolgen heel serieus. Je kan een overeenkomst namelijk alleen vernietigen wanneer er een wilsgebrek was bij het ontstaan van de overeenkomst. Dit houdt in dat je bij het sluiten van de overeenkomst bent beïnvloed en het dus anders – zonder die beïnvloeding – eigenlijk niet had gewild.

Wilsgebreken

Er zijn vier wilsgebreken op grond waarvan je de overeenkomst kan vernietigen:

Bedreiging

Als we het hebben over het wilsgebrek bedreiging, dan hebben we het over de situatie waarin je een overeenkomst hebt moeten sluiten onder bedreiging. Je bent dan akkoord gegaan, omdat je de dreiging wilde wegnemen, maar niet om de inhoud en gevolgen van de overeenkomst zelf.

Bedrog

Van bedrog is sprake wanneer iemand zaken opzettelijk anders heeft voorgedaan en jij (wanneer je zou weten hoe het echt zat) de overeenkomst dus niet zou hebben gesloten. Net als in het tv-programma Catfish zeg maar, waarbij een persoon denkt dat hij internetrelatie heeft met een fotomodel, maar het eigenlijk zijn buurman is.

Dwaling

Dwaling lijkt op bedrog, maar hierbij is opzet niet vereist. Bij dwaling kan het zijn dat de andere partij iets niet heeft gezegd, wanneer dit wel had gemoeten. Het kan zelfs zijn dat de partij ook niet wist dat de voorstelling van zaken anders in elkaar zat. Dus in het vorige voorbeeld; wanneer het wel het model was, maar de verliefde persoon niet wist dat er een dikke filter over de foto’s zat waardoor deze absoluut niet overeenkomen met de realiteit. Nee, dus iemand heeft niet echt zo’n lief hondensnuitje en van die schattige oortjes.

Misbruik van omstandigheden

Bij misbruik van omstandigheden heeft de andere partij misbruik gemaakt van de situatie. De misbruiker wist bijvoorbeeld dat je kwetsbaar was door speciale omstandigheden en deed hier dan vervolgens zijn voordeel mee. De toets is hierbij dus of je onder andere omstandigheden de overeenkomst niet zou hebben gesloten. Als dat zo is, dan is er eveneens sprake van een wilsgebrek onder de ‘normale’ omstandigheden.

Manier en gevolgen van vernietiging van een overeenkomst

Als gevolg van deze situaties kan een overeenkomst dus worden vernietigd. Je kan bij de rechter om vernietiging van een overeenkomst vragen, al kunnen rechtshandelingen ook worden vernietigd met een buitengerechtelijke vernietigingsverklaring. Als de andere partij het daar niet mee eens is, dan kom je alsnog bij de rechter uit.

Het gevolg van vernietiging is eigenlijk alsof de overeenkomst nooit heeft bestaan. Het heeft dus als enige van de beëindigingsopties een terugwerkende kracht.

Vragen over het beëindigen van een overeenkomst?

Let op: dit artikel is geen volledige weergave van de hele wettelijke regeling en er zijn uitzonderingen op de hoofdregel mogelijk. Het beëindigen van afspraken, overeenkomsten of contracten (of hoe je het ook wil noemen) komt heel nauw. Ha, heb ik toch nog een reden om heel Amerikaans af te kunnen sluiten met een disclaimer: het bovenstaand artikel is geen juridisch advies.

Welke beëindigingsvorm je kiest hangt dus af van je situatie en welk gevolg je wenst. Kan je aan de hand van dit artikel nog geen keuze maken of heb je hulp nodig bij de beëindiging van je overeenkomst? Neem dan contact op!


Dit artikel is mede-geschreven door studentstagiaire Jöella Klink.

Dit bericht delen:

Facebook
Twitter
LinkedIn
Pinterest
Reddit
Tumblr
WhatsApp
Email

2 reacties

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

SANDER PETIT LL.M

Contact opnemen met Sander Petit - De Dance-Advocaat
Foto: Wouter Wolfkamp (Nortoir)

RECENTE BERICHTEN

#respectthecreators

#RespectTheCreators: hoe zit het precies met persoonlijkheidsrechten van muziekproducers op sociale media?

#RespectTheCreators is een campagne die opkomt voor de rechten van muziekproducers op sociale media met betrekking tot naamsvermelding. Los van de ethische gedachte achter de campagne, ondersteun ik dit initiatief op juridisch vlak. Wil je meer weten over deze campagne en over de persoonlijkheidsrechten van muziekproducers op sociale media? Lees dan dit artikel!

Lees verder »

SOCIALS