Geregeld komt de vraag binnen: “Moet ik echt aan Sena betalen?” Op die vraag is geen eenduidig antwoord te geven, maar ik zal je uitleggen waarom wel, wanneer niet en waar de vergoeding op is gebaseerd.
Collectief rechtenbeheer in de muziekindustrie
Om te begrijpen hoe collectief rechtenbeheer in elkaar zit, moet je begrijpen hoe muziek juridisch gezien in elkaar zit. Alleen als je dat begrijpt, kun je efficiënt begroten en slimmere deals maken. Slimmere deals leiden tot minder risico en meer geld. Meer geld leidt tot meer vrijheid en meer vrijheid leidt tot meer creativiteit. Heb ik je aandacht?
Auteursrecht
- Auteursrecht ziet kort gezegd toe op de compositie en tekst van muziek.
- Het gaat om de muziek voordat deze is uitgevoerd en opgenomen; de theorie dus.
- Auteursrecht is geregeld in de Auteurswet.
- Auteurs en uitgevers exploiteren composities en teksten en dus auteursrecht.
- Als we het over auteursrecht hebben, dan hebben we het over uitgeven.
- Buma en Stemra zijn in dit kader de meest relevante partijen.
Naburig recht
- Naburig recht ziet kort gezegd toe op uitvoeringen en opnamen van muziek, de praktijk dus.
- Want; uitvoeringen en opnamen kun je horen.
- Naburig recht is geregeld in de Wet op de naburige rechten.
- Artiesten en platenlabels exploiteren uitvoeringen en de opnamen daarvan en dus naburige rechten.
- Als we het over naburig recht hebben, dan hebben we het over uitbrengen (i.t.t. uitgeven bij publishing en copyright).
- Sena en Norma zijn in dit kader de meest relevante partijen.
Samenvatting muziekrechten
Nou, tot nu toe best te doen, toch?
Stichting ter Exploitatie van Naburige Rechten
De Stichting ter Exploitatie van Naburige Rechten, ofwel “Sena“, is op grond van artikel 15 lid 1 van de Wet op de naburige rechten aanwezen als de rechtspersoon die is belast met de inning en verdeling van vergoedingen voor het openbaar maken van voor commerciële doelen uitgebrachte masters (en kopieën daarvan). Wat Buma doet voor het auteursrecht, doet Sena voor het naburige recht. Buma werkt dus voor auteurs en uitgevers en Sena voor artiesten en mastereigenaren.
Omdat het voor artiesten en fonogrammenproducenten niet te doen is om op individuele basis toestemming te verlenen voor de openbaarmaking van hun uitvoeringen en opnamen, doet Sena dit voor ze. Partijen die muziek laten horen die is geregistreerd bij Sena moeten daarvoor dan een vergoeding aan Sena betalen. In de ideale wereld betaalt Sena die vergoeding dan door aan de rechthebbenden wiens muziek is gedraaid.
Wie is mastereigenaar?
Over de vraag wie precies mastereigenaar is, heb ik al heel wat artikelen geschreven. Je leest ze hier.
Sena-repertoire
Met name over de vraag of Sena wel vertegenwoordigingsbevoegd is, ontstaat weleens discussie. Dit gebeurt met name als het om underground events gaat. Maar ja, hoe bewijs je dat? Je zou natuurlijk aan artiesten kunnen vragen om hun playlists achteraf te delen of een exportbestand van hun USB-sticks. Je zou daarnaast natuurlijk kunnen zeggen; iedereen kan Shazam of SoundHound gebruiken. Maar goed; je moet dus bewijzen (of in ieder geval; in vergaande mate aannemelijk maken) dat er wel of geen Sena-repertoire wordt gedraaid. Met andere woorden en kort gezegd; dat de muziek die op jouw evenement is gedraaid, niet bij Sena is geregistreerd.
Ben je artiest of mastereigenaar? Registreer je muziek dan bij Sena, zodat zij kunnen tracken waar je muziek wordt gedraaid en jou het geld kunnen uitkeren dat zij daarvoor ophalen bij clubs en organisatoren.
Licentievergoeding
Of en hoeveel je aan Sena moet betalen, hangt af van een aantal dingen:
- Gaat het om een festival of om een club?
- Hoeveel procent van de muziek die op je evenement is gedraaid, valt onder het repertoire dat Sena vertegenwoordigt?
- Gaat het om voor commerciële doeleinden uitgebrachte fonogrammen (masters)?
- Gaat het (anders) om daadwerkelijk live gespeelde of gecreëerde muziek?
- De verdeling tussen ‘amusementsmuziek’ en achtergrondmuziek;
- Wat is de omzet?
- Wat is de ticketprijs?
- Wat is de totale artiestengage van de artiesten die optreden in de club?
- Wat is het aantal clubavonden per jaar?
- Wat is de oppervlakte van de club?
Op https://sena.nl/files/original/2024-tarieven-algemene-licenties.pdf staat een overzicht met tarieven voor verschillende soorten muziekgebruik en locaties. Voor dance-evenementen geldt een speciale regeling: https://sena.nl/files/original/2024-tarieven-dance-evenementen.pdf:
“Eigenaar van de locatie: Organiseert u als eigenaar van een locatie een evenement dan gelden deze
tarieven bij het ten gehore brengen van amusementsmuziek tijdens evenementen waarbij een maximale
entreeprijs van € 25,- (exclusief BTW) van toepassing is. Voor evenementen met een toegangsprijs hoger
dan € 25,- (exclusief BTW) geldt een tarief van 1,625% over de recette.Tarieven algemene licenties, pagina 12
Externe organisator: Organiseert u een (dance) evenement op een externe (gehuurde) locatie?
Dan heeft u een “Sena (dance) evenementenlicentie” nodig.”
Zoals in zo’n beetje alle zaken geldt: geen bewijs = geen zaak.
Billijke vergoeding voor evenementorganisatoren
Over de vraag wat een ‘billijke vergoeding’ is, is veel geprocedeerd, zelfs tot aan de Hoge Raad aan toe. De uitspraak van de Hoge Raad lees je hier. Dit is een vrij technische uitspraak. Als je naar feiten wil kijken (en daar leer je in dit geval meer van), dan raad ik aan om de uitspraak van het Gerechtshof Den Haag eens te lezen. Let wel; dit is een longread. Daaraan kun je goed toetsen wat op jou van toepassing is en wat niet. Kom je er niet uit en heb je hulp nodig (of heb je gewoon geen zin om zoveel te lezen)? Neem dan gerust contact op om de adviesmogelijkheden te bespreken.
Komt het geld van Sena bij artiesten en mastereigenaren terecht?
Ja en nee. Ja, want het geld vloeit naar de bij Sena aangesloten partijen. Nee, niet altijd direct één op één, want Sena houdt niet altijd exact bij welke track waar, wanneer en hoe vaak wordt gedraaid. Sena probeert wel te kijken naar wat er bij een aantal grote evenementen wordt gedraaid, maar de kans is natuurlijk groot dat dit niet op jouw evenement van toepassing is.
Hoe gaat dat dan in z’n werk? Met een referentierepertoire. Ofwel; populaire muziek in een bepaald genre of wat er op grote feesten wordt gedraaid. Sena koopt daarnaast gegevens in van Buma. Je kan zelf ook je steentje bijdragen door het aanleveren van opnames van de muziek die is gespeeld tijdens je evenement of optreden.
Black box?
Wat de precieze meting van het gebruik is en hoe dat bij de rechthebbenden terecht komt, is (voor mij) een ‘black box’. In een tijd waarin de meeste data in de muziekindustrie ‘real life’ meetbaar is, kan ik me heel goed voorstellen dat dit weerstand oproept. Waarom zou je betalen als je niet zeker weet of het door jou betaalde geld ook echt bij de rechthebbenden van de muziek die op jouw evenement werd gedraaid, terecht komt? Dat is een hele terechte vraag. Zeker als je bedenkt dat Sena niet, net als Buma, een mogelijkheid heeft om door te geven welke muziek jij als artiest hebt gedraaid. Buma heeft daarvoor de Setlijsten-app.
Bezwaar tegen factuur
Ontslaat bovengenoemde situatie en bezwaren jou van jouw betalingsverplichting? Nee, dat dan ook weer niet. Kun je hier iets aan doen? Ja, je kan contact opnemen met Sena over de verplichting en hoogte van je licentie. Als je het daar niet mee eens bent, dan moet je wel argumenten hebben die je kan onderbouwen met bewijs. Sena noemt in een interview met Entertainment Business een aantal vragen waarover organisator van dance-evenementen contact hebben opgenomen:
“Dat gaat van de definitie van ‘dance’ en de inzet van livestreams tot aan de verantwoordelijkheid voor rechtenafdracht indien er sprake is van gehuurde locaties en hoe we omgaan met hybride festivals waar livemuziek – waar geen mechanische rechten op rusten – en dj-sets door elkaar lopen. Zeker op dat laatste vlak zie je steeds meer evenementen ontstaan en dat betekent dat het ook voor ons maatwerk is om daar op een gerechtvaardigde wijze mee om te gaan. We staan dus altijd open voor de dialoog, organisatoren kunnen ons benaderen via […] en binnenkort openen we voor dit specifieke segment ook een eigen portal, waar we organisatoren tegemoet komen op het gebied van hun vragen en waar we ook nogmaals op open wijze ons verhaal doen. Wij zijn er voor de rechthebbenden en door nu goede afspraken te maken met organisatoren, kunnen we ervoor zorgen dat die rechthebbenden ook in de toekomst nieuwe muziek kunnen blijven maken.”
Bron: https://www.entertainmentbusiness.nl/specials/sena-special/sena-wil-constructief-samenwerken-met-danceevenementen/
Speelt dit bij jou ook? Neem dan vooral contact op met Sena.
Conclusie
Of en hoeveel je moet betalen, hangt zoals je ziet af van een aantal factoren. Als je aan het ene radertje draait, heeft dit invloed op het andere radertje. Helaas kun je niet via https://www.mijnlicentie.nl online berekenen hoeveel je moet betalen. Sena vraagt je – een beetje ouderwets – om te bellen… Maar goed; er is dus in sommige gevallen maatwerk mogelijk. Dat kan invloed hebben op jouw begroting en budgetten en het kan dus zeker de moeite waard zijn om je hierin te verdiepen.
Ben je artiest of mastereigenaar? Dan raad ik je alsnog aan om jouw muziek te registeren bij Sena. Doe je dat niet, dan betaalt Sena je helemaal niet uit. In theorie, zou je dan zelf een deal kunnen sluiten met een organisator of club, per track… Ook niet echt een oplossing, lijkt me. Je laat geld liggen als je je niet registreert. Organisatoren en clubs moeten toch betalen en jij hoeft het geld eigenlijk alleen bij Sena op te halen – mits ze daar kunnen zien dat het gedraaid is. Daar is heel wat over te schrijven, zeggen en denken, maar als je je niet registreert, dan gaat dat feest in ieder geval sowieso niet door.
